Stres jest odpowiedzią układu nerwowego oraz hormonalnego człowieka na różnego rodzaju bodźce, które odbierane są jako nieprzyjemne. Krótkotrwały stres lub napięcie nerwowe utrzymane w racjonalnych granicach – określane mianem eustresu – działa na nas mobilizująco. 
Co dzieje się jednak w sytuacji, kiedy eustres przeradza się w dystres i trwa przez długi czas? Jak radzić sobie ze stresem?

Stres – jak działa w różnych aspektach życia

W literaturze medycznej szeroko omawia się wpływ stresu na funkcjonowanie naszego organizmu. Przewlekle podwyższony poziom kortyzolu, określanego również jako hormon stresu, oddziałuje negatywnie na zdrowie człowieka. Przyczynia się m.in. do:

• zaburzeń rytmu pracy serca oraz nadciśnienia,
• spadku odporności organizmu,
• tworzenia się obrzęków wskutek zaburzeń poziomu 
minerałów we krwi,
• zaburzeń metabolicznych,
• rozpadu białek mięśniowych oraz ubytków kostnych,
• przewlekłego zmęczenia.

Każdy z nas reaguje na stres nieco inaczej, dlatego nie ma jednej, uniwersalnej odpowiedzi na pytanie, jak radzić sobie z nerwami¹. 
Ta sama sytuacja, która dla jednej osoby mieści się jeszcze w kategorii eustresu, dla innej może być szkodliwym dystresem.

Wpływ napięcia nerwowego na zdrowie to nie wszystko. Nie brakuje również dowodów, że długotrwały stres przyczynia się do wypalenia zawodowego i związanej z nim niechęci do wykonywanego zawodu oraz spadku produktywności².

Naturalne sposoby na stres

Psychologowie wyróżniają trzy modele radzenia sobie ze stresem, które są silnie powiązane z osobowością każdego z nas. Zalicza się do nich:

• styl skoncentrowany na zadaniach – działania są ukierunkowane 
na rozwiązanie problemu,
• styl skoncentrowany na emocjach – działania zmierzają do obniżenia napięcia emocjonalnego, bez poszukiwania konstruktywnego sposobu na pozbycie się stresora,
• styl skoncentrowany na unikaniu – osoba neguje istnienie problemu 
i skupia się na innych czynnościach, jak np. sprzątanie lub zakupy.

Trudno jednoznacznie wskazać dobre i złe sposoby na to, jak radzić sobie ze stresem³. Każdy z nas podświadomie wie, co wycisza go najlepiej. Dla jednej osoby może być to spotkanie ze znajomymi i wspólne wyjście do kina, dla innej – wizyta na siłowni, a dla jeszcze innej – podział zadania na mniejsze części i zaplanowanie konkretnych etapów działania.

Kiedy takie proste metody radzenia sobie ze stresem zawodzą, można uzupełnić je terapią. Doraźnie warto sięgnąć po produkty lecznicze na bazie roślinnych substancji o udowodnionym działaniu. Wśród nich warto wymienić np. kozłek lekarski, melisę lekarską, chmiel zwyczajny i lawendę wąskolistną⁴.

Doraźne sposoby – korzystaj w stresowych sytuacjach

W nagłych sytuacjach poszukujemy szybkich sposobów na stres. Czy takie rozwiązania w ogóle istnieją? Okazuje się, że tak.

Wśród przykładowych domowych sposobów na stres można wymienić m.in. ćwiczenia oddechowe lub wyrażenie stresu poprzez ekspresję myśli, np. w formie grafiki lub pisanych słów. Dla osób, które dysponują ustronnym miejscem, dobrze sprawdzi się też relaksacja progresywna Jacobsona, czyli naprzemienne napinanie i rozluźnianie mięśni. Innym sposobem jest tzw. medytacja kierowana, czyli po prostu wizualizacja uspokajających obrazów. To dobre metody na radzenie sobie ze stresem 
w pracy, kiedy nie ma czasu na spacer lub wizytę u psychoterapeuty.

Warto dopasowywać metody obniżania napięcia do okoliczności. Umiarkowany wysiłek fizyczny jest doskonałym sposobem radzenia sobie ze stresem.

Pamiętajmy, że nie ma jednego, doskonałego sposobu na radzenie sobie ze stresem. Każde podejmowane działanie będzie dobre, o ile nie stanowi zagrożenia dla zdrowia i przynosi efekty.

1. Bagrowski B. Szkodliwy wpływ długotrwałego stresu na układ ruchu. Edukacja Biologiczna i Środowiskowa 
2018; 3: 10-15.
2. Nowak-Starz G. Wpływ stresu związanego z pracą zawodową na występowanie zespołu wypalenia zawodowego u pielęgniarek pracujących w oddziałach zabiegowych i zachowawczych. Studia Medyczne 2013; 29(1): 15-21.
3. Sygit-Kowalkowska E. Radzenie sobie ze stresem jako zachowanie zdrowotne człowieka – perspektywa psychologiczna. Hygeia Public Health 2014; 49(2): 202-208.
4. Dobros N. Zioła o działaniu uspokajającym i przeciwdepresyjnym. Postępy Fitoterapii 2017; 18(3): 215-222.